Βολέσλαος ή Βολεσλαύος

I

(Boleslaus).Όνομα ηγεμόνων της Πολωνίας.

1. Β. Α’, ο Ανδρείος (966; – 1025). Δούκας (992-1000) και βασιλιάς της Πολωνίας (1000-25). Γιος του δούκα της Πολωνίας Νιετσίσλαφου, ήταν ο πρώτος Πολωνός ηγεμόνας που αναγορεύτηκε βασιλιάς αφού είχε κατορθώσει πρώτα να παραμερίσει τους αδελφούς του και να γίνει ο μοναδικός κύριος του δουκάτου. Ο Β. επεξέτεινε τα όρια της πατρικής επικράτειας με την προσάρτηση της Σιλεσίας και της Χροβατίας και την κατάκτηση της Λουσατίας και του Μάισεν το 1002. Το κράτος του έτσι έφτανε στα δυτικά έως τον Έλβα και τον Σάαλ, και στα ανατολικά μέχρι τη λεγόμενη πύλη του Κιέβου, που είχε ο ίδιος ανεγείρει ως ορόσημο. Τον τίτλο του βασιλιά απένειμε στον Πολωνό ηγεμόνα ο αυτοκράτορας της Γερμανίας Όθων Γ’ κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην Πολωνία όπου είχε πάει για να προσκυνήσει τα λείψανα του επισκόπου της Πράγας Βέκχου. Ο Όθων, ενθουσιασμένος από τη θερμή φιλοξενία που του επιφύλαξε ο Β. και αναγνωρίζοντας τις εξαιρετικές διοικητικές και στρατιωτικές του ικανότητες, τον ανακήρυξε βασιλιά της Πολωνίας στο τέλος ενός λαμπρού γεύματος που είχε παρατεθεί προς τιμήν του.

2. Β. Β’, ο Τολμηρός (1039; – 1081). Δούκας (1058-76) και βασιλιάς της Πολωνίας (1076-79). Ήταν γιος του Καζιμίρ Α’ και ανέβηκε στον θρόνο σε ηλικία 16 ετών. Κατόρθωσε να ανακαταλάβει το Κίεβο, ύστερα από πολύχρονη πολιορκία, και να καθυποτάξει τους Πομερανούς. Ήταν σκληρός και βάναυσος ηγεμόνας (έφτασε στο σημείο να σκοτώσει ο ίδιος τον άγιο Στανίσλαο, επίσκοπο της Κρακοβίας, μέσα στον μητροπολιτικό ναό), με αποτέλεσμα να εξεγείρει τους υπηκόους του εναντίον του και να εκθρονιστεί τελικά το 1079. Πέθανε εξόριστος στην Ουγγαρία δύο χρόνια αργότερα.

3. Β. Γ’, ο Λοξόστομος (1085 – 1138). Δούκας της Πολωνίας (1102-38). Ήταν γιος του Λαδίσλαου Ερμάνου και, ακολουθώντας την εντολή του, έσπευσε να μοιραστεί την εξουσία με τον αδελφό του Σβιγναίο (πολων. Ζμπίγκνιου), ο οποίος όμως επαναστάτησε εναντίον του. Ο Β. βγήκε νικητής από τη σύγκρουση αυτή και, με την ελπίδα ότι μια επιεικής στάση απέναντι στον αδελφό του θα τον έκανε να εγκαταλείψει την έχθρα που έτρεφε εναντίον του, του απένειμε χάρη. Μολαταύτα, ο αδελφός του ανανέωσε με την πρώτη ευκαιρία που του δόθηκε τον αγώνα κατά του Β., ο οποίος πέτυχε

να καταστείλει και αυτή τη φορά την ανταρσία και να καταδικάσει σε θάνατο τον υποκινητή της. Ο Β. διακρίθηκε στους πολέμους κατά του Ερρίκου Δ’ της Γερμανίας, των Ούγγρων και των Πομερανών, αλλά τελικά υπέκυψε στον αυτοκράτορα της Γερμανίας Λοθάριο Β’ (1134). Λίγο προτού πεθάνει, μοίρασε την επικράτειά του στους τέσσερις γιους του (το βασίλειο της Πολωνίας ήταν ήδη διαιρεμένο σε δουκάτα όταν ανέλαβε την αρχή).

4. Β. Δ’, ο Ουλόθριξ (; – 1173). Δούκας της Πολωνίας (1143-73). Γιος του προηγούμενου και διάδοχος του μεγαλύτερου αδελφού του Βλαδίσλαου, που καθαιρέθηκε. Κατόρθωσε να συγκεντρώσει την εξουσία της χώρας στα χέρια του και αντιμετώπισε με επιτυχία τη νέα απόπειρα του αδελφού του και αργότερα των γιων του να τον εκθρονίσουν.

5. Β. Ε’, ο Αγνός (1213 – 1279). Δούκας της Πολωνίας (1220-79). Ήταν γιος του Λέτσκου του Λευκού και ανέλαβε την ηγεμονία σε ηλικία 7 ετών, έχοντας ως επίτροπο τον δούκα της Σιλεσίας Ερρίκο τον Πωγωνάτο. Το 1259 εισέβαλαν στην Πολωνία οι Τάταροι, αλλά αυτός, αντί να οργανώσει την άμυνα της χώρας του, κατέφυγε στην Ουγγαρία, απ’ όπου επέστρεψε όταν ο Ερρίκος της Βρεσλαυίας κατάφερε να τους εκδιώξει, οργανώνοντας εναντίον τους μεγάλη σταυροφορία. Δεν διέθετε διοικητικές ικανότητες και την περίοδο της ηγεμονίας του ήρθε σε σύγκρουση με την εκκλησία και τους ευγενείς, οι οποίοι είχαν ξεσηκωθεί εναντίον του, με αφορμή την ανικανότητά του.

II

(Boleslav). Όνομα ηγεμόνων της Βοημίας.

1. Β. Α’, ο Σκληρός (; – 967). Δούκας της Βοημίας (929-967). Ανήκε στον οίκο των Πρζέμισλ και ήταν γιος του Βρατισλάου και της Δαχομίρας. Κατόρθωσε να περιορίσει την εξουσία των φεουδαρχών, που καταπίεζαν τον λαό, αλλά δεν μπόρεσε να διατηρήσει την αυτονομία του από τον Γερμανό αυτοκράτορα Όθωνα Α’, ο οποίος τον εξανάγκασε να πληρώνει φόρο και να του στέλνει στρατιωτική δύναμη ως βοήθεια σε περίπτωση πολέμου. Ο Β. αγωνίστηκε με επιτυχία κατά των Μαγυάρων και έπαιξε σημαντικό ρόλο στη νίκη των ενωμένων γερμανικών και βοημικών δυνάμεων στο Άουγκσμπουργκ το 955. Στην περίοδο της ηγεμονίας του προσαρτήθηκε στο κράτος του η Μοραβία, η δυτική Γαλικία και μέρος της Σιλεσίας.

2. Β. Β’, ο Ευσεβής (; – 999). Δούκας της Βοημίας (967-999). Γιος και διάδοχος του προηγούμενου. Αναγκάστηκε να αναγνωρίσει τη γερμανική επικυριαρχία της Βοημίας και αγωνίστηκε κατά των ειδωλολατρών του κράτους του. Η ήττα τους αποτέλεσε την αφετηρία για την πραγμάτωση των σχεδίων του Β. σχετικά με τη ρύθμιση των εκκλησιαστικών προβλημάτων (που είχαν ανακύψει από τη σύγκρουση των χριστιανών και ειδωλολατρών υπηκόων του). Στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας πέτυχε να ιδρύσει την επισκοπή της Πράγας, γεγονός που είχε αποφασιστική σημασία για την εκκλησιαστική οργάνωση της χώρας του.

3. Β. Γ’, ο Ερυθρός (; – 1031). Δούκας της Βοημίας (999-1002). Ήταν γιος του προηγούμενου και 14ος δούκας της Βοημίας. Εξαιτίας της διοικητικής του ανικανότητας και του εκδικητικού του χαρακτήρα, έγινε μισητός στον λαό που ξεσηκώθηκε εναντίον του, με αποτέλεσμα να εγκαταλείψει τη Βοημία. Το 1003 επιχείρησε να ξαναπάρει την εξουσία στα χέρια του και άρχισε άγριο διωγμό κατά των ευγενών που είχαν πρωτοστατήσει στον αγώνα για την απομάκρυνσή του από τη χώρα. Τελικά όμως συνελήφθη αιχμάλωτος από τον βασιλιά της Πολωνίας Βολέσλαο τον Ανδρείο και, αφού τυφλώθηκε, φυλακίστηκε στην Πολωνία, όπου και πέθανε το 1031.